(Preek in kader van Week van Gebed voor de eenheid van de Christenen met als lezingen: Exodus 15: 1 – 21 en Romeinen 8: 14 – 17. Gehouden in de oecumenische viering op 21 januari 2018 in Noordwijk)
Wat zien we?
Wat roept het plaatje van de Week van Gebed bij u op?
We zien de zee die splijt…net als dat lied van Exodus 15.
Daarbij een wat slungelige 20-er, die met afhangende schouders relaxed recht door de zee gaat.
We zien deze jongen, als het een jongen is van de achterkant en zien geen kleur.
Maar wat denkt u. Welke kleur zou dit mens hebben?
Bij mij roept deze illustratie allemaal vragen op.
Zeker toen ik meer over de achtergrond van de viering las.
Ik raakte steeds meer verbaasd over de keus van dit plaatje.
Het suggereert dat God de wateren splijt voor deze jongen, die het zichtbaar goed heeft…en die op geen enkele manier lijkt op het slavenvolk van Israël.
Aan welke kant staat God?
De lezing uit het evangelie van Mozes – zo zou je dit stuk toch kunnen noemen- , is natuurlijk ook en zeker bedoelt voor vandaag.
Maar wie zijn nu dan ‘zij die door het water trekken’?
Aan wiens kant staat de God van Israël?
De orde van dienst – in ieder geval de bijbelteksten zijn aangedragen door de Raad van Kerken uit het Caribische gebied.
U weet wel, als wij kijken naar ons eigen land en voormalige grenzen, de ABC eilanden en Suriname.
In het hulpmateriaal wordt het gebied zo beschreven:
Het Caribisch gebied strekt zich uit van de Bahama’s in het noorden tot Suriname, Guyana en Frans-Guyana (Cayenne) op het Zuid-Amerikaanse vasteland, en van Barbados in het oosten naar Belize in Midden-Amerika in het westen.
De gemeenschappelijke identiteit van de regio is gebaseerd op geografische kenmerken, alsmede op een gedeelde geschiedenis van het kolonialisme, uitbuiting en verzet tegen buitenlandse overheersing, en op een gemeenschappelijk cultureel bewustzijn.
Kolonialisme
Het zwaarbeladen woord is gevallen: Kolonialisme.
Willen wij enigszins recht doen aan deze gebedsweek, dan moeten wij daar hier en nu over spreken.
Of u en ik het nu leuk vinden of niet.
Partijen als Denk, Artikel 1 en ook extreem rechtse partijen, als de PVV zetten het thema steeds op de kaart;
De zwarte pietendiscussie laat zien hoe Nederland bij dit soort onderwerpen in de kramp schiet.
Het gesprek gaat over identeit en wat mij betreft ook over het gebrek daaraan.
Eén identiteit
Wie zich verbindt met het christelijk geloof, kent maar één identiteit, de identiteit in Christus, waarin geen man, noch vrouw, geen vrije noch slaaf is.
Vooraf en bovenal belijden wij als kerken, dat wij mensen ons willen laten bepalen door Jezus en zijn boodschap.
Dit overstijgt landsgrenzen en kleur.
Wij hebben kleur
Toch zijn wij niet veilig…want wij hebben nu eenmaal een kleur en wij wonen nu eenmaal in het land dat het meeste geld verdient heeft aan de slavernij.
En nog steeds plukken wij economisch daarvan de vruchten.
Om deze feiten kunnen wij niet heen.
Pijnlijk is het dat het kolonialisme, slavernij en apartheid gedragen werd door bijbelse overtuigingen.
De overheersers gebruikten de bijbel om mensen uit Afrika tot minderwaardig te verklaren en uit te buiten.
Gedwongen om oude geloofstradities af te zweren, moesten de onderdrukte Afrikanen geloven in een absurde God, die niets anders met hen voor had dan onderdrukking en uitbuiting.
Schuldig?
Nu kun je natuurlijk zeggen dat jij als persoon niets te maken hebt gehad met de al die vormen van onrecht.
Een persoonlijke schuld draag je daaraan niet.
En misschien is het spreken over schuld over toen ook niet helpend…
Wél is het nodig om oog te hebben voor wat het met de voormalige tot slaaf gemaakte mens en hun na geslacht gedaan heeft.
Wat de gevolgen zijn tot vandaag aan toe.
Zoals het denken dat een donkere huidskleur gelijk staat aan minderwaardig is een pijnlijke waarheid, die steeds opnieuw bewezen wordt.
Aangehouden
Kort geleden sprak ik een maatschappelijke opbouw werker.
Hij werkt veel met jongeren.
In een week tijd werd hij in de buurt waar hij werkt vier keer aangehouden door de politie.
O ja, hij is een Nederlandse-Marokaan.
Hij is een ook een jonge vader en hij baalt hier enorm van.
Met hart en ziel heeft hij gekozen om te werken aan de opbouw van Nederland als een positieve leefomgeving voor iedereen.
En dan dit?
Mij is dit nog nooit over komen. U misschien?
Kleur bestaat
Kleur speelt een rol, nog steeds bijvoorbeeld in hoe je wordt benaderd en wat je kansen in het leven zijn.
De Nederlands-Surinaamse Lothy Bouwe-Day vertelt dit weekend in een artikel over haar leven en hoe kleur en de geschiedenis van slavernij pijnlijke sporen heeft getrokken in haar familiegeschiedenis.
Toch blijft zij niet staan bij de pijn, maar wil graag meer.
Ze geeft iedereen in Nederland een aantal waardevolle tips en die geef ik aan u door.
Zeven tips om verder te komen
1. Erken dat het Nederlandse slavernijverleden is van wit en zwart.
2. Laat geen ballast achter voor de volgende generaties. Stop met het doorgeven van stigma´s.
3. Blijf niet zitten met onderbuikgevoelens, maar ga in dialoog met elkaar.
4. De Nederlandse cultuur zal de dominante cultuur blijven, maar wordt verrijkt door de subculturen die allochtonen meebrengen.
5. Ken elkaars geschiedenis.
6. Besef dat we het met elkaar moeten doen. Dus respecteer elkaars keuzes en probeer van elkaar te leren.
7. Bagatelliseer gevoelens van uitsluiting en discriminatie niet.
Godswonder
Juist vandaag geef ik haar aanbevelingen graag aan u mee.
Want in het licht van de geschiedenis is het een Godswonder te noemen dat ondanks alle onderdrukkende bijbedoelingen de tot slaaf gemaakten de bijbel zelf in handen kregen.
Al lezend ontdekten ze de verhalen van Israël in Egypte en van een God, die met zijn sterke rechterhand zijn geliefde volk bevrijdde.
God koos en kiest partij voor wie onrecht werd en wordt aangedaan.
Identiteit in Christus
Vanuit onze identiteit in Christus kunnen ook wij daarin meedoen.
Er is ons veel gegeven, als erfgenamen van God!
Misschien gaat het vandaag met deze tekst niet zozeer over de dingen waar we zelf slachtoffer van zijn
Misschien gaat het vandaag wél over waar wij voor andere kunnen opkomen: onrecht meehelpen bestrijden, meewerken aan Gods bevrijdend werk.
Belangrijk is dat wij ons steeds opnieuw durven overgeven aan die prachtige werkelijkheid die Paulus schetst:
Wij zijn kinderen van God, als wij ons in de Geest van Christus gedragen.
Uiteindelijk hoef je dan ook niet bang te zijn…
Ook niet in onze zoektocht hoe we recht kunnen doen aan onze geschiedenis en aan de slachtoffers die er tot op vandaag zijn.
Ja, dan zullen wij ook delen in het lijden…
dat betekent vandaag heel concreet dat wij ons wat aantrekken van het lot van onze zusters en broeders in de Cariben en in Nederland voor wie discriminatie werkelijkheid is.
Delen in dat lijden, zodat wij allen eens in de luister van God zullen delen!
Laten wij dan als kerken daarin recht door zee gaan!
0 reacties