tijdens de viering

(Preek gehouden ter gelegenheid van de opening van Libris Van der Meer/Het CultuurCafé, op 10 januari 2016 in Noordwijk, bij Genesis 1: 1 – 5)

Verhaal van begin
In elke godsdienst worden verhalen van het begin verteld en doorgegeven.
De vraag naar het ontstaan van de dingen, de wereld, de mensen wil geen wetenschappelijk antwoord, maar een antwoord waar de ziel mee verder kan, als levensadem, van een andere soort.
Het zijn verhalen, die door de feiten in de loop der tijd zijn ingehaald, of juist en zo zou ik het liever zeggen: De feiten hebben er voor gezorgd dat het verhaal meer en meer aan kracht heeft gewonnen.

Twee beginnen
Grappig is het,dat wie het verhaal van het begin in de Bijbel gaat lezen, direct begrijpt dat er heel iets anders wordt verteld.
Na het verhaal van de zeven dagen, wordt aansluitend aan een heel ander scheppingsverhaal begonnen.
Een goede redacteur, zou in een literair boek, dit direct geschrapt hebben en de schrijver gedwongen hebben een keus te maken. Het is of het één, of het ander.
Twee beginnen, dat gaat gewoon niet.
In de natuurwetenschappen, wordt dit natuurlijk al helemaal niet geduld.

Geloofsverhaal
Dit verhaal van het begin is een geloofsverhaal, die mij vertelt van een andere oorsprong van leven, van inspiratie, van licht.
Van een God, die in principio, principieel een ruimte maakt voor alles wat leeft, om te kunnen leven
In het beeld van een oervloed, van toehoebawohoe, van woeste doodsheid, wordt de chaos tot de orde geroepen.
Met woorden, heilige woorden, omdat ze leven brengen, het leven mogelijk maken.
En evenzo principieel, als er chaos is, is er Gods Geest, die als een vogel zweeft over de wateren.

Het lege vel
Zo zal het zijn met de schrijver, de kunstenaar, de componist.
Het witte vel papier, het lege canvas heeft de trekken van chaos.
Waar zal ik beginnen, en wat of wie zal me raken, wat moet hier en precies hier geschreven worden, gecreëerd worden? vraagt de kunstenaar zich af.
De blik van de kunstenaar met zijn innig kijken, de componist, die luistert, de blik van de schrijver met haar zintuigen open, zweeft over de nietszeggende leegte,
totdat eindelijk, of plotseling de handen gaan schrijven, of schilderen, boetseren…
De inspiratie doet zijn werk
In elke vorm van kunst wordt de chaos een halt toe geroepen, zelfs als het kunstwerk de chaos wil uitdrukken.
Om ons heen zien wij kasten vol met resultaten, die aan het licht zijn gekomen.

Met het licht begonnen
De Schepper, waar ik mij afhankelijk van weet, maakt met Licht het begin.
Hij roept licht en het was licht.
Sprekend wordt een werkelijkheid geschapen.
Want daar waar ik zeg duister, daar kan het licht niet zijn, en waar ik zeg licht, wordt het duister verdreven.
In het begin was het woord, en het eerste Woord was licht, als de belangrijkste voorwaarde voor wat er verder nog geschapen zal worden.
Hoe anders dan dat het Goed is, zou deze Schepper na elke dag kunnen zeggen Ja, het is: TOF!

Scheiding
Het woord brengt scheiding, het licht brengt scheiding
Ze onderscheiden de dingen die het leven dienen, en de dingen die het leven bedreigen.
Ver weg in de duisternis van oorlog in Syrië, of dichterbij, geweld achter gesloten deuren, daar is eerst licht nodig,
Aan het licht moet worden gebracht wat onrecht is, wat dood is.
Niets zo erg, dan niet gezien te worden, want wie niet gezien wordt, bestaat niet.
Het licht is kritisch, onderscheidend, leven gevend, reddend!

Scheppen
In dat eerste licht, ontvouwen de dagen van de schepping zich, waarin er zelfs een onderscheid wordt gemaakt in het licht zelf.
Wij worden gezegend met de avond en de nacht, met het donker en de kleine sterrenlichten, schuilplaats voor de schaamte, of liever, een veilige ruimte voor de erotiek.
En voordat alles en iedereen kan rusten, vertelt het verhaal, wordt de mens geschapen, om dit kunstwerk van aarde en hemel, te dienen.
Het is in onze handen, of je nu gelooft in een Schepper, of niet…het is aan ons, om aan het licht te brengen wat Goed is, wat Leven geeft, wat de moeite waard is om te behoeden en te bewaren…

In het begin was het woord en het is aan ons, of wij met woorden maken of breken…
Want:

Een zee met letters golft
oneindig, zonder bestemming,
nergens aan land.
De adem er boven laat het
zinloos waaien en de vogel
doelloos zweven.

In een ontzagwekkend moment
breekt een stem de golven,
zegt: Licht!
Wolken, Land,
Bomen, Sterrenlichten,
Dieren, Mensen!

Raap ze op, gestrande letters,
schik ze tot een zinsverband,
zodat op je eigen adem
nieuwe werelden ontstaan.

Hier, deze plek, deze boekhandel, dit CultuurCafé is als een kleine nieuwe wereld, ontstaan uit verlangens, uitgesproken gedachten, woorden, die daden zijn geworden.
In verbondenheid met wat er in de grote wereld om ons heen gebeurt, proberen jullie Martha, Peter, Nadine,  alle medewerkers en vrijwilligers te ondernemen en cultuur te laten gebeuren én  met geordende woorden tussen kaften mensen te inspireren.

Moge het zo zijn, dat jullie nieuwe begin hier mensen laat zeggen: Dit is goed!
moge het zo zijn, dat jullie als mensen die hier werken, zullen zeggen: Dit is goed!
Daarom over  jullie, over wie hier komen, over wat hier gebeurt:
de zegen van de God, van licht en leven…zodat het Goed is!