Ingewikkeld vind ik het hoe Clara over armoede schrijft. In deze eerste brief aan Agnes schrijft ze:

O zalige armoede,
wie haar liefhebben en omhelzen
verschaft ze eeuwige rijkdom.
O heilige armoede,
Wie haar bezitten en naar haar verlangen
belooft God het koninkrijk der hemelen
en biedt Hij zonder twijfel
de eeuwige glorie en het zalige leven aan!
O lieve armoede,
die de Heer Jezus Christus
boven al het andere heeft willen omhelzen,
Hij die hemel en aarde regeerde en regeert
Hij die ook sprak en het was.

Boos
Ik schiet van deze woorden enorm in de weerstand en wordt direct boos. Lekker is dat! Agnes van Praag was enorm rijk en als je dan voor een leven in armoede kiest, dat is toch echt heel anders dan als je in armoede bent geboren en geen keus hebt. Durf dat maar eens te zeggen tegen iemand in de schulden, met nauwelijks een dak boven het hoofd, geen werk, afhankelijk van giften en een uitkering.
Een aantal mensen die zo moeten leven worden in beeld gebracht in het TV programma ‘Honderd dagen in een vergeten wijk’. Ik kan het je echt aanraden om dit te (terug) te kijken.

Open zenuw
Het spreken over armoede raakt bij mij aan een open zenuw. Mijn vader kwam uit een gezin waar weinig was. Zijn vader had astma en was vaak niet in staat te werken. Zijn vrouw, mijn oma, nam seizoenswerk aan en kromde haar rug om aardappels te rooien. Op zijn 14e verliet mijn vader de lagere school en begon aan zijn eerste baan, het rondbrengen van damesbladen zoals de Margriet en Libelle. Toen ik jong was, leek de armoede schijnbaar verdwenen. Maar mijn vader, die inmiddels door hard ploeteren, verkoper van meubels werd, ging steeds meer gebukt onder angst zijn baan te verliezen en daarmee zijn inkomen. Het bedrijf waar hij trouw werkte ging failliet. Hij was de laatste werknemer… Ergens in die periode werd hij arbeidsongeschikt verklaard. De druk van het werk was te groot geworden. Uit schaamte durfde hij een jaar de deur niet meer uit. De kerk was één van de hoogste drempels om binnen te gaan, dus bleef hij ook daarvan thuis.

Angst
Als je komt uit een gezin waar geld niet vanzelfsprekend is, waar er onbewust altijd angst is, dat er niet genoeg is, dat je door het ijs kan zakken, dan krijg je daar als kind ook iets van mee. Vanaf mijn twaalfde heb ik altijd een baantje gehad en toen ik uiteindelijk aan het werk kon als predikant – want goddank er was studiefinanciering, anders was het er nooit van gekomen – , heb ik me verantwoordelijk gevoeld te werken voor inkomen. Het is een vreemde gewaarwording om net als mijn vader, waarschijnlijk ook afgekeurd te worden voor werk. Zo bang als hij was voor armoede, hoef ik niet te zijn.

De arme Gekruisigde
Armoede, daar kun je nooit gemakkelijk over doen, of iets vrooms van maken. De meeste mensen, die in armoede leven hebben geen keus en zitten vast in regels en systemen. Mijn vader had geluk dat er mensen bij hem op bezoek kwamen en hem langzamerhand weer op weg hielpen, zodat hij een uitweg vond uit de schaamte vandaan. Ik denk dat hij in die vriendschappen iets heeft ontmoet van wie Clara noemt de arme Gekruisigde. Het hielp hem om na een jaar eindelijk het huis uit te gaan, zijn schaamte te verliezen en zich te richten op wat hij nog wel kon doen. Ik wens iedereen in zo’n situatie zulke mensen om zich heen, mensen die spiegel zijn van de arme Gekruisigde.

—
De blogs met de titel: Klaarheid door Clara zijn een reflectie op het boek: Zijn komst in ons bestaan, Advent en Kerst met Clara van Assisi, zr. Angela Holleboom osc. en zr. Emmanuël Maas osc., uitgave zusters Clarissen in Megen, te bestellen via deze link: https://www.clarissenmegen.nl/product/advent-en-kerst-met-clara-van-assisi/ )